Ảrập Saudi đang tiến hành cải cách kinh tế sâu rộng và kế hoạch này thành công đến đâu sẽ được phản chiếu trong lĩnh vực bất động sản.
Giấc mơ lớn
Khi thái tử Mohammed bin Salman muốn xây dựng một siêu đô thị hiện đại, tự động hoàn toàn ở Ảrập Saudi thì anh Amer al-Ghamdi, một công chức 35 tuổi, chỉ có một mơ ước đơn giản: tự mua được một căn nhà từ tiền lương của mình.
Ghamdi cùng vợ và ba con hiện đang phải chi tiêu rất chặt chẽ để tiết kiệm tiền. Mua nhà, với anh là một giấc mơ lớn.
Theo Ibrahim Albuloushi, Giám đốc Jones Lang LaSalle, công ty tư vấn bất động sản của Mỹ tại Ảrập Saudi , một căn nhà rộng 250 mét vuông ở thành phố có giá dao động từ 700.000-850.000 riyal (tương đương 186.000-226.000 đô la Mỹ). Con số này gấp 10 lần mức lương hàng năm đối với một gia đình có thu nhập thấp ở các quốc gia Ảrập vùng Vịnh.
Không chỉ gia đình Ghamdi, khoảng 1,2 triệu người dân Saudi khác có điều kiện tài chính giống anh, cũng đang lâm vào hoàn thành tương tự.
Ảrập Saudi , đất nước xuất khẩu dầu hàng đầu thế giới, đã từng có thời ngập trong “đô la dầu mỏ”. Điều đó đã giúp cho quốc gia vùng Vịnh này cung cấp một hệ thống phúc lợi hoàn hảo cho công dân của mình từ lúc sinh ra cho tới khi qua đời.
Song, sự sụt giảm giá dầu đã khiến cho Ảrập Saudi phải thực hiện kỷ luật tài chính và tiến hành các kế hoạch đa dạng hóa nền kinh tế, tránh phụ thuộc vào dầu mỏ.
Thái tử Mohammed là người đã vạch ra kế hoạch cải cách kinh tế vĩ mô với tầm nhìn 2030 được cho là sẽ cách mạng hóa hầu hết các khía cạnh của cuộc sống người dân Ảrập Saudi.
Vị thái tử 32 tuổi này đã tiến hành các bước đi mạnh mẽ để cải cách nền kinh tế. Tuy nhiên, một số nhà phê bình nói rằng tốc độ cải cách mà ông Mohammed thực hiện là quá nhanh, trong đó chính phủ cắt giảm mạnh hệ thống trợ cấp hào phóng của nhà nước, công bố các loại thuế mới… Những động thái này đã tác động mạnh tới người dân Ảrập Saudi.
Năm ngoái, thái tử Mohammed bin Salman đã công bố dự án siêu đô thị mới trị giá 500 tỉ đô la Mỹ, có tên gọi NEOM, được hoạch định nhằm thay đổi cấu trúc kinh tế của vương quốc. Khu đô thị này sẽ hoàn toàn vận hành bằng năng lượng tái tạo, sử dụng xe không người lái, thậm chí cả máy bay không người lái để chở người trong đô thị.
Tuy nhiên, một số người Saudi tỏ ra hoài nghi trước những kế hoạch táo bạo này. Tại dự án NEOM, những hợp đồng đầu tiên đã được trao cho các nhà đầu tư xây dựng năm cung điện cho gia đình hoàng gia.
Danh sách chờ
Hiện có khoảng 500.000 người Saudi đang nằm trong danh sách chờ đợi của Quỹ Phát triển bất động sản Saudi (REDF), một cơ quan thuộc Bộ Nhà ở, chuyên cung cấp các khoản vay không lãi suất giúp người dân mua được những ngôi nhà do nhà nước hỗ trợ, với chi phí khoảng 650.000 riyal. Khoản tiền này có thể được trả dần hàng tháng, mỗi lần 2.500 riyal.
Ông Khalid al-Amoudi, Tổng giám sát của REDF, cho biết hầu hết những người trong danh sách có thể tiếp cận tài chính trong vòng ba năm tới.
Anh Ghamdi đã có mặt trong danh sách này từ năm 2011 và đến nay anh vẫn tiếp tục chờ vì chưa đến lượt.
Ghamdi đang cân nhắc xem có nên tiếp tục vay tiền ngân hàng hay không, vì anh lo ngại sẽ không chi trả được lãi, nếu như chính phủ tiếp tục cắt giảm thêm chi tiêu của các tiểu bang.
Salman al-Shedoukhi, một kỹ sư 30 tuổi với thu nhập hàng tháng 15.000 riyal, cũng tự hỏi liệu khi nào anh có thể mua được một ngôi nhà trợ giá của chính phủ.
Để vay được tiền ngân hàng mua một ngôi nhà với giá trung bình 900.000 riyal, người vay sẽ phải trả tổng cộng một khoản tiền gấp đôi số đó. “Nghĩa là trong vòng 20 năm tới, một nửa lương của tôi sẽ được dùng để trả nợ”, Salman nói.
Để tiết kiệm, anh đã chuyển đến sống ở nhà của cha mẹ, cùng với vợ và hai con gái. Nhưng Salman vẫn phải chịu gánh nặng bởi một khoản vay được thực hiện cách đây bốn năm, khi anh mới kết hôn.
“Bất động sản là tấm gương phản chiếu nền kinh tế”, ông Abdullah al-Sudairy, Giám đốc điều hành công ty tài chính thế chấp Amlak International, nói. Theo ông, một căn nhà có giá phải chăng là một căn nhà mà trị giá của nó cao hơn thu nhập hàng năm từ 5-6 lần. “Con số này chưa được thực hiện ở đây”, ông cho biết.
Trong khi đó, dân số Ảrập Saudi đang phát triển mạnh, đạt 32,55 triệu người năm 2017, tăng 44% so với năm 2004.
Bộ trưởng Bộ Nhà ở cho biết đã có kế hoạch xây dựng 1 triệu ngôi nhà trong năm năm với khoản đầu tư hơn 100 tỉ đô la Mỹ, chủ yếu thông qua quan hệ đối tác công-tư. Bộ này cho biết sẽ phấn đấu để 60% người Saudi được sở hữu nhà vào năm 2020. Bộ đang làm việc với các ngân hàng địa phương giảm giấy tờ tủ tục phức tạp để tạo điều kiện cho người mua vay được tiền, đồng thời giúp các nhà phát triển tăng số lượng nhà.
Các thành viên của Hội đồng Shura, cơ quan cố vấn của chính phủ, đã chỉ trích Bộ Nhà ở vì chậm giải quyết vấn đề, đáp ứng nguyện vọng của người dân.
Để đạt được những thành công trong cải cách kinh tế, thái tử Mohammed đang trông cậy vào sự ủng hộ của những người như Ghamdi.
Minh Đăng
