Vụ ám sát nhà khoa học hạt nhân hàng đầu Iran Mohsen Fakhrizadeh hôm 27-11 không chỉ đe dọa làm gia tăng căng thẳng tại Trung Đông mà còn khiến ông Joe Biden gặp khó trong trường hợp ông nhậm chức và muốn nối lại đối thoại với Tehran.
Trong diễn biến mới nhất nêu bật nguy cơ này, nhà lãnh đạo tối cao Iran Ali Khamenei hôm 28-11 tuyên bố sẽ trả thù.
Washington cho đến giờ vẫn chưa đưa ra bình luận chính thức về vụ việc. Dù vậy, một số nhà phân tích Mỹ cho rằng vụ sát hại ông Fakhrizadeh là một hành động nguy hiểm, đe dọa làm phức tạp hơn những tính toán của ông Biden trong việc đưa nước này trở lại thỏa thuận hạt nhân được Iran và Anh, Pháp, Nga, Mỹ, Trung Quốc, Đức ký kết năm 2015.
Ông Ben Friedman, chuyên gia tại Trường ĐH George Washington (Mỹ), gọi đây là hành động phá hoại, đi ngược lại lợi ích của Mỹ và giúp ích cho những nhân vật theo đường lối cứng rắn muốn có vũ khí hạt nhân ở Iran.
Người dân Iran lên án vụ sát hại ông Mohsen Fakhrizadeh tại thủ đô Tehran hôm 28-11 Ảnh: REUTERS
Lạc quan hơn, một số nhà phân tích chỉ ra rằng diễn biến mới nói trên có thể giúp chính quyền sắp tới của Mỹ có thêm đòn bẩy hữu ích trong tiến trình thương thảo với Iran, nếu có.
Ông Max Boot, chuyên gia của Hội đồng Quan hệ Đối ngoại (Mỹ), viết trên tờ The Washington Post rằng cái chết của ông Fakhrizadeh, 59 tuổi, chắc chắn không phải là dấu chấm hết cho chương trình hạt nhân Iran nhưng có thể cải thiện cơ hội về một thỏa thuận giữa Tehran và chính quyền mới ở Mỹ.
Theo ông Boot, sự kiện 4 nhà khoa học hạt nhân Iran thiệt mạng và 1 người bị thương trong các vụ tấn công giai đoạn 2010-2012, cộng với các biện pháp trừng phạt mạnh mẽ của cộng đồng quốc tế đã làm gia tăng sức ép lên Iran, từ đó dẫn đến đột phá ngoại giao cho chính quyền Tổng thống Barack Obama năm 2015.
Để có được một kết quả tương tự thời gian tới, điều quan trọng trước mắt là các bên liên quan cần tránh những hành động làm căng thẳng leo thang, như lời kêu gọi của Liên minh châu Âu hôm 28-11.
Hiện chưa có ai lên tiếng nhận trách nhiệm vụ việc nhưng Bộ trưởng Ngoại giao Iran Javad Zarif đã cáo buộc Israel có liên quan. Đây không phải là lần đầu tiên Israel đối mặt cáo buộc như thế nhưng nước này lâu nay vẫn từ chối đưa ra bình luận.
Dù vậy, có phỏng đoán rằng Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã ra lệnh tiến hành vụ tấn công mới nhất nói trên nhằm phá hoại nỗ lực khôi phục thỏa thuận hạt nhân Iran của ông Biden.
Hoàng Phương
