Hằng năm cứ đến mùa mưa, rất nhiều người phải đi bệnh viện vì tình trạng viêm da. Tình trạng này có thể gây thành dịch làm cho nhiều người trong gia đình hoặc trong khu phố cùng mắc một lúc. Thủ phạm thường thấy nhất chính là kiến ba khoang.
Thông tin từ Bệnh viện Da Liễu TPHCM cho biết, thời gian gần đây, bệnh viện tiếp nhận nhiều trường hợp bị kiến ba khoang đốt (cắn) dẫn đến tình trạng viêm da. Các bệnh nhân đến khám trong tình trạng da sưng đỏ, ửng mủ, kéo dài thành vệt gây đau rát.
Qua thống kê cho thấy, chỉ tính từ đầu tháng 6 đến nay, khi mùa mưa bắt đầu, trung bình mỗi ngày Bệnh viện Da Liễu TPHCM tiếp nhận 80-100 ca bị viêm da tiếp xúc côn trùng. Bệnh này trước đây rất hiếm nhưng trong tháng 6 tăng đột biến.
Nhiều trường hợp bị kiến ba khoang cắn gây viêm da
Chỉ tính từ đầu tháng 6 đến nay, khi mùa mưa bắt đầu, trung bình mỗi ngày Bệnh viện Da Liễu TPHCM tiếp nhận 80-100 ca bị viêm da tiếp xúc côn trùng. Bệnh này trước đây rất hiếm nhưng trong tháng 6 tăng đột biến.
BS. Vũ Thị Phương Thảo, Phó trưởng phòng kế hoạch tổng hợp Bệnh viện Da Liễu TPHCM cho biết, kiến ba khoang là côn trùng thường xuất hiện nhiều vào mùa mưa, khi độ ẩm cao thuận lợi cho kiến phát triển.
Khi bị kiến ba khoang cắn, sẽ gây ra các tổn thương thành đường hay vệt đỏ, có thể phù nề nhẹ, có mụn nước, mụn mủ, thường ở vị trí vùng da hở như mặt, cổ, tay, chân. Người dân thường nhầm lẫn bệnh này với giời leo (zona).
Bệnh nhân có cảm giác rát bỏng tại chỗ, thương tổn trên diện rộng có thể gây sốt nhẹ, nổi hạch lân cận. Thương tổn tiếp tục xuất hiện dù không còn sự hiện diện của kiến ba khoang nếu ngứa gãi quệt ra vùng da lành, đặc biệt là các vùng nếp gấp.
Kiến ba khoang thường sống ở các ruộng lúa, cỏ mục, vườn cây, bãi rác thải, công trình đang xây dựng… Kiến ba khoang ưa thích ánh sáng đèn ban đêm nên bay vào trong nhà theo ánh đèn, đậu vào quần áo, khăn mặt, giường chiếu, chăn màn.
Kiến ba khoang không chủ động đốt người, cũng không phải loài truyền bệnh. Tuy nhiên, do trong cơ thể kiến ba khoang có chứa độc tố Pederin, chất độc trong cơ thể kiến có thể làm tổn thương da người (bỏng da, viêm da) nếu chất này được giải phóng ra khi kiến bị tác động hoặc bị chà xát hoặc bị giết.
Viêm da do bị kiến ba khoang cắn
Các thương tổn sau khi bị kiến cắn
BS. Vũ Thị Phương Thảo khuyến cáo, người dân khi đi làm việc trên đồng ruộng, nhất là vào mùa mưa, cần dùng phương tiện bảo hộ lao động như: quần áo dài tay, đội mũ/nón, khẩu trang, đi ủng.
Đề phòng côn trùng bay vào nhà bằng cách buông rèm cửa hoặc làm lưới ngăn côn trùng ở khu vực cửa, lỗ thông khí, nhất là nơi ở gần cây cối, cánh đồng… khi thắp đèn.
Ngủ trong màn. Chú ý khi làm việc dưới ánh đèn vì kiến ba khoang rất hay xuất hiện ở nơi có đèn sáng. Giũ mạnh khăn mặt, quần áo trước khi dùng. Vệ sinh môi trường, phát quang bụi rậm, cây cỏ xung quanh nhà.
Kiến ba khoang có tên khoa học là Paederus fuscipes Curtis (Staphylinidae, Coleoptera), trong cơ thể chúng có chứa pederin, độc tính gây bỏng.
Nếu đã tiếp xúc (hoặc nghi ngờ tiếp xúc) với kiến ba khoang, thì không dùng tay trần để bắt, giết, chà xát kiến ba khoang. Xua đuổi kiến ba khoang ra khỏi da bằng cách thổi hoặc đặt một tờ giấy cho kiến bò lên và lấy ra khỏi người. Khi tiếp xúc với kiến ba khoang, đeo găng tay hoặc dùng giấy mềm lót.
Nếu lỡ tay đập hoặc chà xát kiến ba khoang trên da thì phải nhanh chóng rửa sạch nơi tiếp xúc bằng nước sạch. Tránh đưa tay đã tiếp xúc với kiến chạm vào các vùng da khác. Chú ý các biểu hiện để khám bác sĩ da liễu khi cần thiết.
Viêm da tiếp xúc do kiến ba khoang không gây nguy hiểm nếu được chăm sóc và điều trị đúng, nhưng có thể thành dịch làm cho nhiều người trong gia đình hoặc một khu dân cư cùng mắc bệnh một lúc, hoặc trên cùng một người có thể mắc nhiều lần trong mùa.
Khi phát hiện có kiến ba khoang ở khu vực làm việc, sinh sống, nên liên hệ với đơn vị y tế chuyên trách (Các Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng, các Trung tâm Y tế dự phòng địa phương) để được hướng dẫn và phối hợp xử lý.
Ngô Đồng
